Biên soạn: Phan Anh Dũng (Rockville, Maryland USA)
(Bấm vào tên bản nhạc để nghe)
HỊCH ĐÔNG SƠN – Thơ: Nguyễn Xuân Quang – Phổ nhạc: Võ Tá Hân – Tiếng hát: Nhóm Cadillac
CHIỀU VÀNG – Sáng tác: Nguyễn Đăng Khánh – Tiếng hát: Quang Tuấn
CĂN NHÀ XƯA – Sáng tác: Nguyễn Đình Toàn – Tiếng hát: Phạm Duy Linh
ĐỪNG LỪA DỐI NHAU (mp3) – Sáng tác: Y Vân – Tiếng hát: Vũ An Thanh
YÊU EM GIỮA ĐỜI QUÊN LÃNG – Sáng tác: Trường Sa – Tiếng hát: Tâm Hảo
CHIỀU NHỚ MẸ (mp3) – Nhạc: Hoàng Trọng; Lời: Hồ Đình Phương – Tiếng hát: Hoàng Cung Fa
KHÚC TÌNH CA – Sáng tác, hòa âm phối khí: Lê Văn Khoa – Tiếng hát: Ngọc Hà
THÌ THẦM – Sáng tác: Lại Quốc Hùng – Tiếng hát: Đình Bảo
MỘT THỜI ĐỂ YÊU (Les Amoureux Qui Passent- Christophe) – Lời Việt: Nam Lộc – Tiếng hát: Diễm Liên
HƯƠNG TÌNH – Sáng tác: Ngọc Bích – One man band: Sĩ Thành
SÀI GÒN 50 NĂM – Sáng tác: Trần Chí Phúc – Tiếng hát: Phong Dinh
TÌM TRONG GIẤC MƠ – Sáng tác & hát: Bảo Ân
NƯỚC MẮT LONG LANH – Sáng tác: Vũ Đức Nghiêm – Tiếng hát: Thanh Lan
BUỒN THÁNG MƯA – Thơ: Ngọc Hoài Phương Phổ nhạc: Nguyễn Đức Nam – Tiếng hát: Thanh Trúc
VẦN THƠ CHO AI (mp3) – Thơ: Phan Khâm – Phổ nhạc: Phan Anh Dũng (Maryland) 2006 – Tiếng hát: Hiếu Thuận
THẤY (mp3) – Thơ: Vô danh – Diễn ngâm: Ỷ Nguyên // (Bài thơ: Thấy – pdf)
KỶ NIỆM BUỒN – Sáng tác: Trần Đại Bản – Tiếng hát: Lý Thu Thảo
XUÂN NGÀN XA – Sáng tác: Hồ Bảng – Tiếng hát: Xuân Phú
QUÊN – Thơ: Tuệ Kiên – Phổ nhạc: Nguyễn Tuấn – Tiếng hát: Hoài Tâm
NGẠI NGÙNG – Sáng tác: Trần Thiện Thanh – Tiếng hát: Ngọc Lan
Ứng dụng kỹ thuật tin học Thông minh nhân tạo (TMNT) vào âm nhạc
** Nguyễn T. Ngọc Diễm France **
Lời mở đầu: AI (Artificial Intelligence) hiện đang phát triển rất nhanh và đang được sử dụng trên nhiều lãnh vực. Đây cũng là một đề tài nóng bỏng, gây nhiều tranh cãi… 2 tác giả Cỏ Thơm:
1/ Ấu Lan Dương Nghiệp Bảo đã viết bài “Trí Tuệ Nhân Tạo và Chúng Ta” trong tạp chí số 103 cho thấy khả năng tạo hình ảnh và phán đoán dựa theo dữ kiện của người hỏi một cách nhanh chóng kỳ diệu: https://cothommagazine.com/wp/co-thom-103/
2/ Nguyễn Giụ Hùng đã dùng AI software BALABOLKA để lấy lời đọc của “người máy” cho các truyện của ông mà giọng đọc không kém người thật bao nhiêu! https://www.youtube.com/watch?v=cMmywTXF7dE
Tạp chí Cỏ Thơm số 107 hân hạnh nhận được bài viết về ứng dụng AI vào âm nhạc của Nguyễn T. Ngọc Diễm (ND), một nữ nhạc sĩ bên Pháp. Đó cũng là nhờ cựu giáo sư /tác giả Cỏ Thơm Thu Lê giới thiệu website Cỏ Thơm và địa chỉ email của Phan Anh Dũng lên diễn đàn của trường Lê Văn Duyệt mà ND là cựu học sinh trước 1975. Ngọc Diễm đã liên lạc với tôi và không ngại chia sẻ về các bản nhạc đã được thực hiện dễ dàng qua software SUNO (“người máy” hòa âm và hát). Mời quý vị xem bài viết dưới đây và nghe một số ca khúc do Ngọc Diễm và Suno thực hiện – PAD
****
Từ năm 2023 đến hiện nay, hãng Suno https://suno.com/home – một cái tên rất quen thuộc với những người xử dụng nhu liệu này, chuyên nghiệp ngành nhạc hay ở bên ngoài – đã cho ra mắt ứng dụng âm nhạc điện tử với trí tuệ Thông Minh Nhân Tạo. Tiếng Anh viết tắt là AI – Artificial Intelligence – và người Pháp ghi IA. Vậy là âm nhạc ứng dụng AI được rất nhiều người tin dùng và Suno nổi tiếng là số 1. Tôi đã may mắn được biết và dùng nó nhờ bạn bè giới thiệu. Người bạn này đã dùng Suno trong phần miễn phí khám phá nhu liệu và rất ngạc nhiên lẫn khâm phục khi từ một bài thơ cũ kỹ bạn lục ra thành một bản nhạc của riêng bạn! Bạn ấy có phần hơi e ngại vì tài năng hơn người thường của TMNT làm chúng ta sợ bị soán ngôi. Tuy nhiên, tôi đã sử dụng Suno gần được đúng 1 năm và tôi biết là TMNT không bao giờ qua mặt người thật. Lý do dễ hiểu là chính con người đã tạo ra nó. Không có điện vào thì TMNT tắt ngúm, trong khi con người thật có nhân điện thiên nhiên vẫn sống khỏe mạnh và tầm hoạt động hiệu quả vẫn được duy trì bền bỉ. Tôi không biết rô-bô AI có thể có bình điện dự trữ nếu lỡ bị cúp bất ngờ, nó vẫn có thể hoạt động khi khẩn cấp hay chăng? Trên máy tính Apple hay Windows nếu bị cúp điện bất ngờ thì các bài hát của tôi không hề hấn gì cả nhờ trung tâm Suno rất mạnh ở hệ thống bảo trì. Có một lần, tôi không muốn ghi bài hát sáng tác của tôi cho họ, bỗng nhiên ngày nọ họ lỡ tay ấn nút bí mật và tôi thấy toàn bộ bài của mình hiện ra trên màn ảnh. Ú u … khi tôi check lại, data này biến mất ngay! Tôi hiểu là họ đã ngầm kiểm soát tất cả những gì mình làm ra. Điều này đúng vì họ đang vướng kiện cáo với nhóm ca nhạc sĩ nổi tiếng Abba là vi phạm quyền tác giả khi dùng các bài hát sáng tác của Abba mà không trả tiền bản quyền. Suno trở thành cẩn thận nếu các thân chủ chơi gian dùng lời ca hay nhái ca sĩ có tiếng để làm hàng giả. Họ đã để điều này xẩy ra và các hãng sản xuất nhạc như Sony, Spotify, Deezer v.v… đã tẩy chay hàng giả nếu họ tìm ra chúng! Vì thế Suno có một điều khoản xử dụng ghi rõ không được xài đồ người khác đã ra lò.
Trở lại kỹ thuật sáng tác nhạc của Suno. Báo chí Pháp năm 2023 đã chính thức đón nhận AI (TMNT) và các tờ báo lớn đều viết bài về chuyện này. Chủ đề xoay quanh chuyện bão nổi là Suno sẽ làm đảo lộn thị trường âm nhạc thế giới. Ký giả đã tiếp xúc trực tiếp với Suno và họ chứng minh tại chỗ là máy tính đã cho ra khoảng 20 bài hát trong vòng chưa tới 10 phút. Cùng một chủ đề, máy tôi cho ra 10 bài trong vòng 3 phút. Thật quá sức tưởng tượng! Tôi chỉ ghi vài câu đại khái và máy tính cho 5 cặp bài hát với tựa đề khác nhau và điệu nhạc thích hợp khác nhau chút xíu mà thôi. Tôi nhận thấy máy cho chủ đề duy nhất với điệu nhạc ghi tiếng Việt là nhẹ nhàng, du dương, ballad. Còn lại ghi tiếng Anh lullaby, sweet, soothing…
Các câu hát đi từ 5 chữ ngắn nhất và độ dài bài hát cũng vậy – 2 phút 50 giây – cho tới câu 6,7,8 chữ dài nhất là 4 phút. Đúng là phép lạ đã xảy ra. Một bà mẹ tân thời dùng điện thoại TMNT cho bé nghe nhạc và ngủ thiếp đi trong vòng chưa tới nửa giờ. Thật là chuyện thần kỳ, trong khoảng hàng trăm thứ tiếng khác nhau trên thế giới. Tôi thường dùng bài dịch từ các bản gốc tiếng Việt của tôi ra tiếng Ý, Tây Ban Nha, Anh và Pháp. Chọn bài hay nhất giữ lại. Độc giả tập san Cỏ Thơm sẽ có dịp nghe thử. Tôi học thêm tiếng Ý và Tây Ban Nha, thấy thích lắm vì tiếng họ có vần phong phú ngay trong cùng một câu hát. Nghe mãi đâm ghiền tiếng Ý. Có một người Ý thật đã ghi tên vào tiểu đài ca nhạc của tôi trên Youtube, tôi dò theo thì biết ông là một nhạc sĩ tài tử chơi Tây ban cầm thật hay, tương tự như ông Phạm Ngọc Lân, ở Pháp vậy!
Tóm lại, với phiên bản tối tân nhất V4.0 thì Suno giúp người dùng sáng tác nhạc theo ý muốn rất nhanh chóng. Lại có kết thúc tốt, nếu bị cắt ngang ta sẽ dùng “extend” kéo dài thêm vài chục giây cho đến vài phút để đoạn nhạc không bị ngưng đột ngột. Một số ứng dụng nữa như là cover bản cũ đã xong, hay clone chính tiếng hát của người dùng thành ca sĩ v.v… Chúng ta có thể học hỏi tất cả chi tiết trên Youtube và trong website của Suno chỉ dẫn cặn kẽ.
https://www.youtube.com/watch?v=HYc3ILfp3Fk
Sau gần 1 năm, kinh nghiệm nhà nghề – tôi vẫn còn làm việc về sáng tác nhạc, nhờ Suno cho cơ hội vàng tôi kiêm thêm nghề nhạc sĩ hòa âm cùng lúc; các nhà thơ và những ai cần có những bản nhạc hay có thể liên lạc với tôi để đặt bài hát – cho phép tôi ứng dụng Suno thành thạo và luôn luôn chú ý tìm hiểu để bản nhạc sẽ có thể hay nhất. Suno, với mục đích kiếm tiền trước tiên – họ được cho là thu vào hàng chục triệu đô la hàng năm – đã không chủ trương cho ca sĩ ảo hát theo ý muốn của bản nhạc ghi chép rõ ràng trên tờ giấy hay trên file của nhu liệu sáng tác nhạc ta thường dùng in ra sau đó. Tất cả chỉ dựa vào text – tức là lời gốc của bản nhạc – viết ra và Suno đệm theo cùng với ca sĩ hát. Text càng hay thì bài hát hay theo. Text do Suno AI sáng tác thường sai ngữ phạm nên bị vô nghĩa, và nhàm chán. Chính Suno cũng khuyên ta nên viết lấy lời bài hát. Ngoài thương mại, các em bé khoảng 7,8 tuổi trở lên cũng học được làm nhạc với Suno và dùng nhạc cụ đàn theo v.v… Điều này rất đáng khích lệ. Riêng tôi, đã sản xuất ra những bài hát của tôi nộp lưu chiểu cho Sacem https://www.sacem.fr/en (Hội tác giả, soạn nhạc gia và nhà xuất bản âm nhạc) – có sẵn lâu rồi nhưng chưa được hòa âm và hát…
Cuối bài, xin mời độc giả tập san và anh Chủ nhiệm Phan Anh Dũng – người rất quan tâm đến kỹ nghệ tin học mới nhất ứng dụng vào âm nhạc – nghe bài “Một con tim chia làm bốn” sáng tác năm 2012. https://www.youtube.com/watch?v=sAkPOST9vls
Tôi rất hân hạnh nhận làm hòa âm và videoclip cho bạn thơ hay quý vị muốn có bài hát tặng cho thân nhân, email liên lạc đặt bài hát: ntngocdiem@free.fr hay marifrance.nam@gmail.com
Mời nghe một số ca khúc tôi thực hiện sau đây:
Tôi Yêu Tết Nước Tôi: https://www.youtube.com/watch?v=7mekd9DhM68
Vui Xuân Ất Tỵ 2025: https://www.youtube.com/watch?v=i0x4R7e5OKY
St Valentin 2025 (hát tiếng Pháp): https://www.youtube.com/watch?v=0cJBLzdtufI
Non dire che mi ami (hát tiếng Ý): https://www.youtube.com/watch?v=UIQEx1NAH5Q
Giao Thừa Không Có Em (từ thơ của Phạm Cao Hoàng): https://www.youtube.com/watch?v=FRuo4h4OntY
Nguyễn T. Ngọc Diễm France
**************
THAM KHẢO:
Ta Nhớ Em (mp3 – Ngọc Diễm /Suno – từ thơ của Phan Khâm – tháng 2, 2025):
https://cothommagazine.com/nhac1/TaNhoEm-PK-ND-Suno-2025.mp3
Ta Nhớ Em – thơ: Phan Khâm; phổ nhạc: Phan Anh Dũng (Maryland USA) 2005;
Hòa âm: Quang Đạt/Quang Ngọc – Quỳnh Lan hát:
https://www.youtube.com/watch?v=x8T_6207JzE
Nửa Hồn Thương Đau ( Ngọc Diễm / Suno – từ thơ của Thanh Tâm Tuyền – tháng 1, 2025):
https://www.youtube.com/watch?v=co1glMfroxg
Nửa Hồn Thương Đau ( Phạm Đình Chương phổ nhạc từ thơ của Thanh Tâm Tuyền 1970 – Thái Thanh hát):
https://www.youtube.com/watch?v=WCn0c-1WQWU
